Als er in de twintigste eeuw één dichter is geweest die de gemoederen in Turkije heeft beziggehouden, dan is het Nâzım Hikmet. In literair opzicht maakte de dichter korte metten met alles waar de traditionele poëzie voor stond, in vorm en in inhoud, terwijl zijn marxistische overtuiging hem voortdurend in aanvaring bracht met de autoriteiten in de nationalistische eenpartijstaat die Turkije was. Na een serie processen en vele jaren gevangenschap stierf hij, 61 jaar oud, in 1963 als balling in Moskou. De politieke controverses rond zijn persoon duren voort – dit jaar nog werd een standbeeld van de dichter in Silivri, een plaats vlak bij Istanbul, enkele dagen voor de onthulling vernield. En ook zijn literaire werk is nog springlevend, zoals bleek uit de vele versregels die tijdens de protesten deze zomer in de Istanbulse centrumwijk Taksim op spandoeken en posters stonden.

In zijn bekendste werk, Memleketimden insan manzaraları, schetst Nâzım Hikmet een beeld van zijn land in de periode 1908-1945. Het was een tijd van grote oorlogen en enorme maatschappelijke veranderingen. Hikmet begon eind jaren dertig met de eerste teksten voor het epos, in de gevangenis van Bursa. Het groeide uit tot een omvangrijk dichtwerk. Op de voorgrond staan portretten van zijn landgenoten, hun grote en kleine verhalen, die door het beeldende taalgebruik van de dichter een onuitwisbare indruk maken.

In 1995 verscheen onder de titel Mensenlandschappen een Nederlandse editie, ruim vijfhonderdvijftig pagina’s poëzie. Els Hansen, Ruud Keurentjes en Wim van den Munkhof werkten negen jaar lang aan het opus magnum van een van Turkijes belangrijkste moderne dichters. ‘Een liefdevolle vertaling,’ oordeelde NRC Handelsblad, ‘een vertaling die leunt tegen het origineel – maar dat nooit ten koste van vloeiend Nederlands – en waarin het ritme bewaard is gebleven.’

Hoe vertaal je zo’n ingewikkeld boek, en hoe vertaal je dat met z’n drieën? Over enkele dagen op deze site een interview met Ruud Keurentjes over Nâzım Hikmets dichtwerk en de Nederlandse vertaling.