Dankwoord bij Martinus Nijhoff Vertaalprijs 2022

28 dec 2022

‘Toen ik begon met Turks werd ik gegrepen door het vreemde, door het ongewone. Maar het leren van een taal vraagt tijd. Ondertussen reisde ik door Turkije, woonde en werkte er, leerde mensen kennen, leefde er. Hoe langer ik me bezighield met die taal, hoe meer het ongewone gewoon werd. Tegelijkertijd bleek dat voor mij zo vertrouwde Nederlands soms allerlei ongewone aspecten te hebben. Het is zoals die ene keer dat er in een Istanbuls museum een expositie werd gehouden van Nederlandse schilders uit de zeventiende eeuw. Talloze malen had ik in Nederland de portretten van kooplieden, staalmeesters, lakenhandelaren gezien, en nooit had ik me over hun uiterlijk verbaasd. Maar daar, aan die Turkse muren hadden hun blozende wangen, hun glanzende kousen, hun hoofden als op een dienblad rustend op hun ronde witte kragen opeens iets heel exotisch.

Voor schrijvers als Orhan Pamuk is literatuur de kunst om je eigen leven te beschrijven als was het dat van een ander, en het leven van een ander als dat van jezelf. Het schrijven van literatuur is met andere woorden het bekende zien in het leven van een ander, en het vreemde, ongewone in dat van jezelf. Of nog anders gezegd: het is als van binnenuit naar andermans leven kijken, en van buitenaf naar je eigen. Wat geldt voor de schrijver, geldt ook voor de binnenlandse lezer, die zich al lezend in de personages verplaatst en ondertussen zichzelf beziet.

En voor de vertaler van literatuur, die de wereld van de roman in een andere taal laat bestaan?’

Eenmaal per jaar wordt de Martinus Nijhoff Vertaalprijs uitgereikt aan een vertaler die literair werk in het Nederlands vertaalt. Dit jaar ging de prijs naar Margreet Dorleijn en mij, voor de romans en korte verhalen die we samen uit het Turks vertaalden: romans van Orhan Pamuk, van Oğuz Atay, Elif Shafak, en Halid Ziya Uşaklıgil. En voor de bundel Moderne Turkse verhalen.

Het bovenstaande fragment komt uit mijn dankwoord bij de uitreiking.

Om het hele dankwoord van Hanneke te lezen, klik hier.
Het dankwoord van Margreet is hier te lezen.
En voor het juryrapport, klik hier.

Website van Hanneke van der Heijden, literair vertaler – over de literaire wereld in Turkije, over vertalen, en met fragmenten gepubliceerde en ongepubliceerde vertalingen uit het Turks.

WOORDENWOLK